Valentijnsdag is het inhaakmoment dat ik gebruik om deze hartjeswerkvorm met je te delen. Uiteraard is dit het hele schooljaar bruikbaar en toepasbaar. Ik werk deze Gouden levensles uit volgens de vaste opbouw die ik met Mijn gouden traan hiervoor hanteer. Ik heb het Gouden levensleskompas ontwikkeld om richting te geven aan Gouden levenslessen volgens de onderdelen: inspiratie, starter, doen, beleven & delen en waarborgen.

Benodigdheden

• Gekleurde papieren harten.
• Pleisters ((ik heb bij een budget store felgekleurde pleisters gevonden). Ga uit van ongeveer 5/6 pleisters per kind. En wanneer je deze les met een hele klas doet, zorg je dat je voor ieder kind in ieder geval één pleister hebt.

Inspiratie

Het hart is een veelgebruikt symbool. Zelf gebruik ik het hart in de klas om verbinding, verwondering en diepere werkelijkheid te benadrukken. Altijd ben ik op zoek naar werkvormen, activiteiten en rituelen die bijdragen aan het vormen van handvatten en eigenaarschap ten aanzien van het meemaken van persoonlijk verlies. Op internet kwam ik deze werkvorm tegen: oorspronkelijk ontworpen door speltherapeute Pam Dyson. Het biedt inspiratie om een Gouden levensles te beschrijven die verdieping geeft aan leren over het leven in de klas. Ik heb hier voor Mijn gouden traan mijn eigen bewerking van gemaakt. Kinderen kunnen aanhaken met hun eigen ervaringen en gevoelens.

Oorspronkelijk is deze werkvorm beschreven voor individuele begeleiding. Ik geef in deze beschrijving opties voor individuele inzet ofwel een verwerking met de hele groep. Daarbij kun je kiezen of ieder kind een eigen hart vormgeeft of dat je er juist een groepswerk van maakt, waarbij je benadrukt dat er verschillende verliezen zijn. En waarbij je met elkaar bespreekt dat er verschillende manieren zijn om met verlies om te gaan. Hierbij benadruk je de uniciteit van verlies. Ook kun je kinderen laten kiezen voor deze activiteit en dit bijvoorbeeld een zelfstandig werk uur begeleiden.

Starter

Je kunt deze les starten met een uitleg over het hart en wat de symbolische weergave hiervan verduidelijkt. Kijk daarvoor naar de tekst van het ‘Wist je datje’. Voor deze Gouden levensles is het van belang dat er een koppeling met het gevoel wordt gemaakt. Ook benadrukt deze les dat een ingrijpend verlies jouw levensverhaal voor altijd verandert. Tegelijkertijd zet deze les, door middel van de pleisters, een kind in zijn kracht. De pleisters ondersteunen het nadenken over veerkracht en benadrukken eigenaarschap. De pleisters benadrukken de blijvende verandering en tegelijkertijd gaat het over ‘helen’. De blijvende scheuren van het hart die je blijft zien, al is de vorm weer herkenbaar, leren ons en de kinderen dat een verlies voor altijd bij je blijft. Je kunt onderstaande teksten gebruikten om deze Gouden levensles te starten.

Soms maken we dingen mee in ons leven die pijn doen ons hart. Dan kun je van alles voelen. We kunnen er bijvoorbeeld een verdrietig gevoel van krijgen. Soms lijkt het dan alsof je hart gebroken is. Dit is natuurlijk niet echt zo, maar het voelt zo. Bijvoorbeeld wanneer je iemand missen omdat die persoon dood is. Ook kunnen er andere dingen zijn die je meemaakt waar je hart pijn van doet. Wij gaan vandaag nadenken over die gebeurtenissen in ons leven.

Wist je dat

Wist je dat… de hartvorm die we tegenwoordig over heel de wereld tekenen als symbool voor de liefde, uit de Middeleeuwen komt. De kennis over de vorm van het hart was toen nog niet volledig en daarom tekenden mensen het hart met een inkeping en een spitse onderkant. Deze vorm werd veel weergegeven en het is eigenlijk altijd zo gebleven. En waarom wordt een hart gekoppeld aan liefde en gevoelens? Ook dat heeft te maken met onze voorouders. Lang geleden dacht men namelijk dat emoties ontstonden in het hart. Het hart gaat immers sneller en langzamer kloppen. Inmiddels weten we in deze tijd meer. Maar de koppeling tussen het hart en de liefde is een heel herkenbaar symbool geworden.

Doen

• Ieder kind krijgt een papieren hart of je zorgt ervoor dat je een groot hart hebt dat symbool staat voor de verschillende verliezen die de kinderen in jouw klas hebben meegemaakt. Je maakt er dan een groepswerk van.
• Het papieren hart wordt in stukken gescheurd. Individueel kan een kind zelf laten zien hoe het gebroken hart voelt. Het aantal stukken wordt door een kind bepaald. Wanneer je het met de hele klas doet, kun je ervoor kiezen om een kind het voor de klas te laten scheuren of je doet dit als leerkracht zelf.
• Op de pleisters kunnen de elementen van veerkracht geschreven worden. Hierbij kun je denken aan coping skills, lieve mensen die steun geven, fijne plekken om naar toe te gaan en gouden herinneringen.
• Het hart wordt met de pleisters weer in elkaar geplakt.
• Nadat de pleisters geplakt zijn en het hart weer zijn vorm heeft, sta je erbij stil dat de scheuren in het hart nog steeds te zien zijn. Benadruk hierbij dat het verlies voor altijd bij een kind hoort en dat het niet meer kan worden zoals het was. Wel kun je weer fijne dingen meemaken en kom je er steeds meer achter wat jou kan ondersteunen.

Beleven en delen

• Wil jij als leerkracht iets delen over jouw hart en wat jij op jouw pleister zou schrijven?
• Tijdens deze les volg je sommige kinderen misschien extra. Wat willen zij delen over ‘hun hart’? Laat het aan de kinderen vrij of ze iets willen delen.
• Het delen kan in de grote groep, maar ook later kan een kind iets vertellen over wat het op het hart en/of pleisters heeft geschreven.
• Ook kun je kiezen voor delen in kleine groep of tweetallen.

Waarborgen

• Heb je een groepswerk met de klas gemaakt. Wil je het op een mooie plek bewaren?
• Hebben de kinderen in de klas een idee over het bewaren van het hart?
• Zijn er kinderen met een Rouwpaspoort? Misschien willen zij een foto van het hart in hun Rouwpaspoort plakken. Ook kun je een pleister met een hartje en de datum bij het element ‘Ik denk aan je’ laten plakken. Dit kan een anker vormen voor later.
• Welke informatie heb jij als leerkracht uit deze opdracht gehaald? Viel je iets op over de gedeelde informatie? Werk eventueel jouw Gouden tranen brainstorm bij.